Kurumlar arası geçiş ya da bir başka söylemle kurumlar arası nakil; birçok memurun merak ettiği konuların başında gelir. Memurlar kurum değiştirmek istediklerinde, karşılarına kurumlar arası nakil mevzu çıkar ki; bu yazımda kurumlar arası geçiş şartlarını açıklamaya gayret ettim.
Kurumlar arası geçiş nedir?
Kurumlar arası geçiş; adından da anlaşılacağı üzere, memurun çalışmakta olduğu kurumdan ayrılarak bir başka kuruma geçiş yapmasıdır.
Kurumlar arası geçişte; memur bağlı bulunduğu kurumdan ayrılmakta ve artık tamamen başka bir kurumun personeli olmaktadır.
Kurumlar arası geçişin yasal dayanağı
Kurumlar arası geçişi mümkün kılan ana mevzuat, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 74’üncü maddesidir.
Bu maddeye göre; memurların bu Kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakati ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan, bir kadroya nakilleri mümkündür.
Yukarıdaki cümleyi ögelerine ayırdığımızda, kurumlar arası nakle dair esasların şunlar olduğu görülecektir:
- Memurun geçebileceği bir kurum olmalı
- Memurun derece ve sınıfı bu geçişe uygun olmalı
- Kurumların bu geçişe muvafakati olmalı
Hangi kurumlar arası nakil olur?
Yukarıdaki esas şartlardan birisi, memurun geçebileceği bir kurumun olmasıydı. Bunun anlamı; geçilmek istenen kurumun da 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi bir kurum olmasıdır.
Dolayısıyla; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun kapsam maddesi dâhilinde olan tüm kurumlar arasında nakil mümkün olabilmektedir.
Kurumlar arası nakilde derece şartı
Yine yukarıdaki esaslardan ikincisi olan derece şartı; memurun geçeceği kurumda uygun derecenin bulunmasına işaret eder.
Bunun anlamı elbette, memurun derecesine eşit bir derecenin o kurumda da var olmasıdır. Bunun yanında bir de 68’inci madde kapsamında derece yükseltmesi suretiyle daha üst bir dereceye geçmek de mümkündür.
Ayrıca geçilecek kadronun derecesi, mevcut dereceden daha düşükse, memurun bu konuda muvafakati olmalıdır. Bu halde bile, 74’üncü madde gereğince, en çok 3 derece daha düşük derecelere naklen geçmek mümkündür.
Kurumlar arası nakilde sınıf şartı
Kurumlar arası geçişte sınıf şartı; memurun ya mevcut sınıfından bir başka kadroya geçebileceğini ya da mevcut sınıfından olmasa bile, memurun öğrenim durumu itibariyle GEÇEBİLECEĞİ bir sınıfa geçmesinin mümkün olmasını ifade eder.
Örneğin genel idare hizmetleri sınıfında kadrosu bulunan ve eğitim fakültesi mezunu olan bir memur, öğretmen olarak eğitim öğretim hizmetleri sınıfına geçiş yapabilir.
Kurumlar arası nakilde muvafakat şartı
Yukarıda izah ettiğim kurum, sınıf ve derece şartından başka bir de muvafakat şartı vardır ki; bunun kurumlar arası geçişte çoğu zaman en zor aşama olduğunu söyleyebiliriz.
Muvafakat; memurun hem çalıştığı hem de geçmek istediği kurumdan onay alması anlamına gelir. Bir başka deyişle burada, iki idarenin ortak iradesi birlikte aranacaktır.
Burada memurun önce hangi kurumdan muvafakat talep etmesi gerektiğine dair mevzuatta açık bir hüküm bulunmaz. Uygulamada genellikle memur, geçmek istediği kuruma başvurur ve bu kurum da bir yazı ile memurun naklini diğer kurumdan talep eder.
Muvafakat verilmesi zorunlu mu?
Kurumlar arası geçişin tartışmaya açık bölümü, muvafakat ile ilgili olan kısmıdır. Burada kurumlar bazen takdir hakkını kullanarak bazen takdir hakkını aşarak muvafakat vermemeyi çoğu zaman tercih etmekte ve muvafakat talepleri sıkça mahkemelere taşınmaktadır.
O halde genel olarak muvafakat konusuna özel yer vermek doğru olacaktır. Bunun için öncelikle, muvafakat verme ya da vermeme kıstaslarına göz atmak doğru bir başlangıç olacaktır.
Muvafakatte takdir hakkı
Mahkeme kararları incelendiğinde, genelde aşağıdaki şartların varlığının mahkemeler tarafından araştırıldığı ve muvafakat vermeme işlemlerinin buna göre karara bağlandığı görülecektir:
- Kamu yararı ve hizmetin gereği
- Eş özrü
- Aile özrü
- Eğitim özrü
- Sağlık
- Sınavla atama olup olmadığı
- Geçilecek kadronun önceki kadroya göre ast/üst durumu
- Geçilecek kadronun önceki kadroya göre maddi getirisi
Kurumun, memura muvafakat vermek konusunda sınırsız bir takdir hakkı olmamakla beraber, çoğu zaman bir takdir hakkının da olduğunu söylemek gerekir. Bu kapsamda, her somut vaka kendi içinde değerlendirilmelidir.
SONUÇ
Kurumlar arası nakil konusu; niteliği itibariyle basit; ancak uygulamada çok sorunla karşılaşılan bir konudur.
Bunun temel nedeni; kurumların muvafakat vermekte cimri davranması ve kendi hizmetlerini öncelikli görmesidir.
Böyle olunca; ister sınavla ister doğrudan başvuru ile olsun, birçok memurun muvafakat talebi kurumundan geri dönmekte ve süreç çoğu zaman idare mahkemelerinde sona ermektedir.
Belediyelerde çalışan işçilerin, belediye arası nakillerinin mümkün olup olmadığını izah ettiğim başkaca bir yazıma göz atmak isterseniz, şuraya bakabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/belediye-iscisi-tayin-olabilir-mi/
Kurumlar arası geçiş ile ilgili sık sorulan sorular:
Aday memur kurumlar arası geçiş yapabilir mi?
Bu hususta ikili bir ayrım söz konusudur. Buna göre; aday memurun başka bir kuruma doğrudan naklen geçişi 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 54’üncü maddesi gereğince mümkün değildir. Ancak aday memur, yarışma sınavıyla bir kadroya girmeyi hak etmişse, idari yargı bunu farklı değerlendirmekte ve bu şekilde geçişleri mümkün kılmaktadır.
Kurumlar arası geçiş için kaç yıl çalışmak gerekir?
Bunun bir süresi yoktur. Aday memurluk tamamlandıktan sonra kurumlar arası geçiş mümkün olabilir. Aday memurken bile, yarışma sınavıyla girilen bir kadroya naklen geçiş mümkün olabilecektir.
Kurumlar arası geçiş yapan memur geri dönebilir mi?
Evet, dönebilir; ancak önceki işlemin tersine tekrar yapılması gerekir. Yani memurun bu defa eski kurumu memuru talep etmeli ve çalıştığı yeni kurumu da buna muvafakat vermelidir.
Kurumlar arası geçiş kaç gün sürer?
Bazı geçişlerde 1 haftada süreç tamamlanırken, bazılarında 1 yılda tamamlanamadığı görülebilir. Dolayısıyla, bu sorunun herkes için geçerli ve ortak bir cevabı bulunmaz.
Sözleşmeli personel ve işçiler kurumlar arası geçiş yapabilir mi?
Kurumlar arası geçiş yalnızca memurlar için mümkün olup işçiler ve sözleşmeli personel için kurumlar arası geçiş yasal olarak mümkün değildir.
