Konkordato, ödeme güçlüğüne düşen şirketlerin başvurduğu bir yöntemdir. Özellikle 2018 itibariyle ülkemizde birçok firmanın konkordato ilan ettiğini görüyoruz. Peki konkordato nedir ve konkordato sonrası işçi alacakları ne olur?
Konkordato nedir?
Konkordato; vadesinde borçlarını ödeyemeyen ya da vadesinde ödeyememe tehlikesi bulunan borçlunun talep ettiği ve vadenin uzatılması ya da borçlarda indirim yapılması isteğini içeren bir anlaşmadır.
Konkordato talebi, yetkili Asliye Ticaret Mahkemesine yapılır. Çok detaylı ve özel bir konu olan konkordatonun şartlarına ya da usullerine burada girmeyeceğiz.
Bu yazının konusu, konkordato ilan etmiş bir şirketteki çalışanların alacaklarıyla ilgilidir. İşçiler ücret ve tazminat gibi alacaklarını nasıl tahsil edebilir ve hangi haklara sahiptir?
Başlamadan önce, işyerinin iflas etmesi halinde işçi alacaklarının durumunu açıkladığımız yazımıza göz atabilirsiniz: mustafabaysal.com/isyerinin-iflas-etmesi-halinde-iscilik-alacaklarinin-durumu-nedir
Konkordato işçi alacaklarını nasıl etkiler?
Konkordatonun temel mantığı, işverenin ödeme güçlüğüne düşmesidir. Bu nedenle işveren; borçlarını bir şekilde ödemek istediğini; ancak bunun için daha uzun vadelere ya da borçlarda indirme ihtiyacı olduğun ifade etmektedir.
Hal böyle olunca, işçilerin de bu durumdan etkilenmemesi düşünülemez. Konkordato ilan eden bir işyerinde, işçi ücretleri ödenemeyebileceği gibi kıdem tazminatı gibi konular da gündeme gelecektir.
Konkordato sonrası ücreti ödenmeyen işçinin iş görmekten kaçınması
Ücretin zamanında ödenmemesi işçi açısından bazı hakları beraberinde getirir:
Çünkü ücret, işçinin emeğinin karşılığı ve çoğu zaman tek geçim kaynağıdır. Bu nedenle ücreti zamanında ödenmeyen işçinin, fesih öncesinde işi durdurma hakkı da vardır.
İşçinin işi durdurması yani iş görme borcunu yerine getirmemesi için, ücret ödememe durumunun mücbir sebepten kaynaklanmaması gerekir.
Ancak işverenin konkordato ilan etmesi, açık bir zorunluluk halidir ve işçinin, ücreti 20 gün içinde ödenmediği için iş görmekten kaçınması mümkün olmaz.
Konkordato sonrası ücreti ödenmeyen işçinin fesih hakkı
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, konkordato işveren açısından bir mücbir sebep olduğu için, işçinin iş görmekten kaçınma yoluna başvurması mümkün olmayacaktır. Peki ama bu işçi haklı nedenle fesih yapabilir mi?
Öyle ya, İş Kanununun 24/II-e maddesi gereğince; işçi, ücreti ödenmezse, derhal ve haklı nedenle işi bırakabilir ve kıdem tazminatını talep edebilir.
Bu haklı fesih maddesinde, işverenin mücbir sebebe dayanıp dayanmaması da bahis konusu edilmemiştir. O halde; işveren konkordato ilan etmiş olsa bile, işçinin yine de haklı fesih hakkının mevcut olduğunu söyleyebiliriz.
Ancak burada kafa karıştırıcı bir ayrıntı vardır: Ücret garanti fonu. Bunun neden kafa karışıklığına sebep olduğunu açıklayalım.
Konkordato sonrası ücret garanti fonu
Ücret garanti fonu; bazı durumlar söz konusu olduğunda, işçinin 3 aylık ödenmeyen ücret alacaklarının karşılanması için oluşturulmuş bir fondur.
İşverenin, aşağıdaki durumlar nedeniyle ödeme güçlüğüne düşmesi halinde ücret garanti fonu devreye girmektedir:
- İşverenin konkordato ilan etmesi
- İşveren için aciz vesikası alınması
- İşverenin iflası
- İşverenin iflasının ertelenmesi
Yukarıdaki durumlar söz konusu olduğunda, maaşları ödenemeyen işçilerin 3 aylık ücretleri kadar olan kısmı ücret garanti fonundan ödenmektedir.
Ücret garanti fonuyla ilgili bilinmesi gereken temel hususlar şunlardır:
- İşçinin, İşkur’a başvurması gerekir.
- İşçinin, konkordato tarihinden önceki SON 1 YILDA işyerinde çalışmış olması gerekir. (Örneğin 11 aydır işyerinde çalışan bir işçi yararlanamaz.)
- İşçinin ücret alacağı ne kadar olursa olsun, her gün için en çok asgari ücretin günlük miktarının 7,5 katı kadar bir üst sınır vardır.
- Ücret alacakları, işçinin İşkur’a başvurduğu tarihi izleyen ayın sonuna kadar ödenir.
Konkordato sonrası ücret garanti fonu mu haklı fesih mi?
İşte kafa karıştıran husus budur. Normal şartlar altında, ücreti zamanında ödenmeyen işçinin derhal haklı fesih yapabileceğini söyleyebiliriz. Bunun tartışılması bile gereksiz olur.
Peki ama; konkordato durumunda, işçinin ücret garanti fonuna başvurma imkânı varken, öncelikle fesih yapması doğru mudur?
Kanaatimce; işçinin ücret garanti fonuna başvurma hakkının olması, onun ayrıca haklı nedenle fesih yapma hakkını engellemez.
Çünkü her şeyden önce, İş Kanununun 24/II-e maddesi, fesih şartını sadece “ücretin ödenmemesine” bağlamıştır. Mevcut durumda ise ücret ödenmemiştir.
Ayrıca işçinin ücret garanti fonuna başvurması, onun 3 aya kadar ödenmeyen ücretini almasını sağlasa da, sonrasında benzer sorunların yaşanmayacağı anlamına gelmez.
Konuyla ilgili birçok Yargıtay kararında da bu husus açıkça ifade edilmiştir:
“İşçinin ücretinin işverenin içine düştüğü ödeme güçlüğü nedeniyle ödenememiş olmasının sonuca bir etkisi yoktur. İşçinin ücretinin bir kısmını İş Kanununun 33 üncü maddesinde öngörülen ücret garanti fonundan alabilecek olması da işçinin fesih hakkını ortadan kaldırmaz.” (9 Hukuk, 2010/292 K.)-(9 Hukuk, 2012/19879 K.)-(7 Hukuk, 2014/10485 K.)
Konkordato sonrası kıdem tazminatı ve diğer alacaklar
Diyelim ki; işçi ücreti ödenmediği için haklı fesih yaptı ve işten ayrıldı. Bu işçinin kıdem tazminatı hakkı olduğunu, yıllık izin ücreti alması gerektiğini ve halen ödenmemiş maaş alacakları olduğunu varsayalım.
Bunlar nasıl tahsil edilecek? Açıkçası bundan sonrası oldukça zor. Süreç, tıpkı iflas sonrası işçi alacakları gibi olacaktır ve şu yazıdaki hususlar, konkordato için de geçerli kabul edilmelidir: mustafabaysal.com/isyerinin-iflas-etmesi-halinde-iscilik-alacaklarinin-durumu-nedir
SONUÇ
Konkordato sonrası işçi alacakları ne olur? Ücret konusunda izlenebilecek iki temel yol olduğu kanaatindeyim.
- Konkordato ilan edilen işyerinde, son 1 yıldır görev yapan işçi, ödenmeyen ücret alacaklarının 3 aya kadar olan kısmı için Ücret Garanti Fonuna başvurabilir.
- Bu işçi, ücret garanti fonuna başvuru yaptıktan sonra ya da başvurmadan önce, ücretinin ödenmediği gerekçesiyle haklı nedenle fesih yapabilir ve işten ayrılabilir.
Bunun dışında, sadece konkordato ilan edilmiş olması, işçiye işten ayrılma hakkı vermeyecektir. Ama işçinin ücreti ödenmiyorsa, yukarıda da belirttiğim gibi, haklı nedenle fesih yapılmasının mümkün olması gerekir.
İyi gunler
İşyerim konkordato ilan ettı ve bizi işten çıkarıldık. Ve kıdem tazminatı ödemiyorlar. 3te 1 ini tekif ettıler bizde kabul etmedık ne yapabiliriz.
1 yıldır konkordato ilanı veren işyeri ikramiyemizi ve maaş zammımızı vermiyor.
Bunlar hakkımız değilmi kendi borçlarını ödüyorlar ama bizim aldığımız üç kuruş devlet tarafından neden hiçe sayılıyor ne zam ne ikramiye için hakkımızı alamıyoruz hep havada uçan sözler bu devirde söz para etmiyor bilindiği gibi.
Bunun için kendilerine dava veya bildirim için ne yapabiliriz zam ve ikramiyelerimizi ödemeleri için.
Üretim gayet normal seviyelerde herzamanki gibi ama iş bize gelince tık yok yardımcı olurmuaunuz bu konu hakkında hiçbiyerde bilgi yok.
peki işten çıkarken herhangi bir imza atmamız gerekıyormu işi bıraktıktan sonra