Kıdem tazminatı işçi açısından iki nedenle çok önemlidir. İlk olarak kıdem tazminatı işçinin yıllar süren emeğinin karşılığı olduğu gibi bir de çoğu zaman yüksek miktarlara ulaşabilir. Giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanan kıdem tazminatına işyerinde verilen yemek dahil midir? Ticket veya sodexho kıdem tazminatına dahil edilir mi?
Kıdem tazminatı nedir?
Kıdem tazminatının ne olduğunu daha önce açıklamış ve hangi şartlarda alınabileceğini ayrıntılı olarak açıklamıştık: mustafabaysal.com/kidem-tazminati-alma-sartlari
Kısaca tekrarlamamız gerekirse; kıdem tazminatının belirli şartlar altında hak edilebilen, işçinin çalışmış olduğu her yıl karşılığında bir aylık brüt ücreti miktarınca hak ettiği bir ödeme olduğunu söyleyebiliriz.
Kıdem tazminatının hesaplanması
Kıdem tazminatının hangi hallerde ödendiğinden bağımsız olarak, nasıl hesaplanacağı da önemlidir. Bu konuda daha önce yazdığımız şu yazıda, kıdem tazminatının nasıl hesaplanması gerektiğini açıklamıştık: mustafabaysal.com/kidem-tazminatina-esas-ucretin-hesaplanmasi
Kıdem tazminatına esas ücret
Kıdem tazminatı esas ücret, işçinin işten ayrıldığı tarih itibariyle almakta olduğu giydirilmiş brüt ücrettir: mustafabaysal.com/kidem-tazminatina-esas-ucretin-hesaplanmasi
Giydirilmiş brüt ücret; işçinin maaşına ek olarak ona ödenen ve arızi olmayan diğer ödemeleri de kapsayan bir ücreti ifade eder. İşçiye arızi olarak ödenen fazla mesai ücreti ya da genel tatil ücreti gibi ödemeler, giydirilmiş ücret kavramına dahil değildir: mustafabaysal.com/giydirilmis-ucret-ve-ciplak-ucret-nedir
Yemek kuponlarının kıdem tazminatına etkisi
Okuyuculardan gelen sorulardan anladığım kadarıyla, işverenin işçisine aylık nakdi olarak yemek yardımı yapması ya da kupon vermesi halinde, bunun kıdem tazminatı tutarına dahil olacağı konusunda herkes hemfikirdir. İşçiye nakdi olarak verilen yemek bedeli ya da sağlanan ticket / sodexho gibi yemek kuponlarının bedeli haliyle kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücret içinde değerlendirilecektir.
İşyerinde verilen yemeğin kıdem tazminatına etkisi
Asıl sıkıntı, işyerinde işçilere yemek verildiğinde çıkmaktadır. Bu yemek iki türlü verilmektedir:
- İşyerinin kendi aşçılarıyla ve imkanıyla yemek vermesi
- Dışarıdan yemek hizmeti / Catering hizmeti alınması
Bunların ikisinde de aslında işçiye devamlı surette sağlanan ve arızi olmayan bir hak mevcuttur. Zaten kıdem tazminatına dahil olup olmama açısından önemli olan, sağlanan faydanın ya da yapılan ödemenin sürekli olmasıdır. Yoksa, illa ki nakit verilmesine gerek yoktur. İşçiye yapılan giysi yardımı, kömür yardımı da benzer şekilde değerlendirilebilir.
İşçinin yediği yemeğinin bedeli nasıl hesaplanır?
Peki bu yemek bedelleri nasıl hesaplanır? Söz konusu olan işyerinin kendi yaptığı yemek ise, verilen yemeğin çeşidine göre, ilin ya da ilçenin lokantacılıkla ilgili esnaf odasından fiyat alınarak belirlenebilir.
Hizmet alınan bir firma var ise zaten o firmaya kesilen yemek faturası bedelleri üzerinden görülebilir. Her halükarda bir aylık toplam yemek bedelinin de brüt ücretin hesabında dikkate alınması gerekir.
Kıdem tazminatında yemek bedeli ile ilgili Yargıtay kararları
Yargıtay, işyerinde yemek verildiği durumlarda bu yemeğin bedelinin dikkatlice araştırılmasını istemektedir. Aşağıdaki kararlar da bu hususa örnektir:
“… Davalı vekili bilirkişi raporundan sonra davalı işverenden ihale ile yemek işini alan … Ltd. Şirketi tarafından 30.12.2004 tarihinde verilen teklif mektubunu sunarak kıdem tazminatına ilave edilen yemek bedeline itiraz etmiştir. Mektupta 32 işçi ye 254 gün için 11.297.892.240 TL yemek bedeli teklif edilmiştir.
Mahkemece söz konusu teklif mektubu ile birlikte işyerinde asıl işveren ve taşeron işçilerin beraber aynı yemeği yeyip yemedikleri, asıl işverenin işçilerinin yemeklerinin nasıl hazırlandığı ve ücretinin nasıl yansıtıldığı birlikte değerlendirilerek yemek ücreti tespit edilmelidir. Davalı tarafın bu konudaki somut itirazları değerlendirilmeden yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir…” (9 Hukuk, 2010/20174 E. ve 2010/26591 K.)
“… Davacının çalıştığı işyerinin Irak’ta bulunduğu da dikkate alınarak, fesih tarihinde üç öğün yemek ve barınma yardımının parasal karşılığının ne kadar olabileceği ilgili kurum ve kuruluşlardan sorularak netleştirilmeli, sonucuna göre dosya kapsamındaki tüm deliller birlikte değerlendirilerek davacının kıdem tazminatına esas ücreti belirlenmelidir…” (22 Hukuk, 2016/22010 E. ve 2019/20272 K.)
“… Öğünlerden birinin kahvaltı olduğu da dikkate alınarak 3 öğün yemek bedelinin işverene maliyeti araştırılmalı ve sonucuna göre 3 öğün yemek bedelinin tutarı tespit edilmelidir…” (22 Hukuk, 25756 E. ve 2019/1141 K.)
SONUÇ
Hem işyerinde sağlanan yemek hem de işçilere verilen yemek kuponu bedelleri kıdem tazminatı hesabına dahil edilir. İşçilere sağlanan ticket / sodexho vb. yemek kuponları bakımından hesap çok kolaydır. Bunların aylık brüt bedeli ne ise, maaşın üzerine eklenecektir.
Ancak işyerinde işçilere yemek verilmesi halinde işlem biraz karışacaktır. Yine de yapılması gereken; işçiye sağlanan bu yemek hizmetinin bedelini doğru şekilde bulmak ve bunun bir aylık karşılığını giydirilmiş brüt maaşın üzerine eklemek olacaktır.
Unutulmamalıdır ki; adı ister yemek olsun ister kömür yardımı ya da başka bir şey, işçiye sağlanan sürekli ve düzenli tüm menfaatlerin brüt bedelleri kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmalıdır.
Kıdem tazminatı hesaplamasını web sitemizdeki hesaplama aracını kullanarak da yapabilirsiniz: mustafabaysal.com/kidem-ihbar-hesaplama/
Merhaba, 2023 Haziran itibari ile sözleşmem feshedilecektir.
Yemek, işyerinin yemekhanesinden
Yol için ise servis kullanmaktayız.
Tazminat hesabıma 2023 yılı için yemek ve yol ücretini ne almam gerekmektedir?
Herhangi bir emsal var mıdır ücret için? Teşekkür ederim
Mustafa bey.
Uzun uzun anlatıp sıkmak istemiyorum.
2018 şubat ta işyerinden ayrılıp ihtarname çektim.Sonra bir avukatla anlaştım.Maalesef anlaştığım avukat 9 ay boyunca beni oyalayıp sonra kayıplara karıştı.Ne arabulucukuk görüşmesi yapmış nede dava açmış.Detayı çok ama şu an için anlatmamın lüzumu yok. Fakat bu duruma gerek hukuk açısından gerekse benim açımdan söylenmesi gereken çok şeyin olduğu da bir gerçek ya, neyse ..
Kısacası o avukatı derhal feshedip yeni bir avukatla anlaştım.Arabuluculuk görüşmeleri,doyaların gidiş gelişi derken ancak mart 2019 da dava açılabildi.Ve şu an işyeriyle mahkeme aşamasındayım.2 dava görüldü,şahitler dinlendi,ve dosya bilirkişiye gönderildi.Nisan 2020 de 3.duruşma olacak.Avukatın dediğine göre,bilirkişiden gelecek dosya duruşma gününe yetişirse dava bitebilirmiş.Yetişmez ise dava devam edecek.buraya kadar bir sorun yok.
Sorun,yada benim sormak istediğim iki konu var.
1- Avukatla ilk görüşmemde,kıdem ihbar,fazla mesai,resmi genel tatil gibi standart şeylerin yanında,ödenmemiş agiler olduğunu,1 maaşımın daha içerde olduğunu,yıllık izinlerimi kullanmadığım gibi ücretini de almadığımı,BAŞKA HAKlarımın da olduğunu söyledim.
Hepsini not aldı ama sanırım dosyaya bunları eklemedi.Zira duruşmada bunların hiçbirisi konuşulmadı.Konuşulmaması normalmidir,uygulama böylemidir.Nasıl olsa diğer haklar dosyada yazıyordur da mahkeme sadece temel hakları mı konuşur.Yoksa kesinlikle konuşulması gereken bir konulardı da benim avukat mı geride kaldı.Farkına varmadan bir hak kaybına mı maruz kalıyorum.
2- Duruşma görülürken mesleki vasfım tam olarak konuşulmadı.Anlaşılması daha kolay olması açısından söylüyorum,şef aşçı ile aşçı her ne kadar kelime olarak birbirine benziyor gibi görünse de aslında birbirinden statü olarak farklıdır.Çünkü arada maaş farkı vardır.Benim durumum da buna benziyor.Bir yanda model makinacı diğer yanda makinacı..Meslek kodları bile farklı.Aradaki fark bilirkişiye giden dosyada yazıyormu bilmiyorum ama yazmıyorsa ki,yazmadığına dair kuşkularım var,zira ne hakim sordu,ne avukat konuştu nede şahitler söyledi.Ve birileri de bu farkı bilirkişiye söylemezse,karıştırılması çok muhtemel benzer iki kelime yüzünden çok büyük hak kaybına uğrarım.Ve üstüne birde yukarıda saydığım hakları da söylenmediği için kaybedersem,ve buna ilave olarak birde brütten hesaplanırsa devlet vergisini alacak,avaukat ücretini alacak geriye birşey kalmayacak.Söz gelimi 10 lira beklerken 3 liraya düşecek.
Avaukatınızla görüşün diyeceksiniz ama,avukat zaten bürosunda durmuyor.Telefonlarımı da açmıyor sadece kendi ihtiyacı olduğunda arıyor.Bütün avukatlar mı böyledir bilmiyorum 🙂 ulaşmak çok zor.
Ve benim kafam çok karıştı.Evet durumu düzeltmek için yeniden başvuru yapılabilir ama,süreç iki basit hata yüzünden neden uzasın.Zaten avukatın biri 9 ay beni mağdur etmişken yeni mağduriyetler beni çok üzer.Toplamda nerdeyse 2 yıl geçti gitti bile..
Elbette her dava kendine özeldir biliyorum ama yinede söylenecek birşeyler vardır.Sizden ricam şahsımdan ziyade pratikte uygulamanın nasıl işlediği ilgili birşeyler söylerseniz umarım birşeyler anlarım.
BAŞKA HAK.
( Başka hak dediğim şu.Aslında bu bir tartışma konusu bile olabilir.Çünkü bu durum geneli kapsamıyor.O işyerini yada varsa onun gibi işyerlerini kapsıyor.Yani çok az rastlanılabilecek bir durum.
O işyerinde çalıştığım yıllar boyunca ramazan aylarında ne yemek verildi nede ücreti.Telaaffi edecek birşey de yapılmadı.
Tazminat hesabını düşünmesek bile,Prensip olarak normalde işveren,insanları işe alırken yemek yada ücretini vereceğini taahhüt ederek işe alıyor.Diğer aylar normal seyrederken ramazanda yemek yada ücretinin verilmemesi,işverenin işçisi için kaba tabirle yıllık 12 ay değil,11 aylık yemek ücreti ödemiş olması demek oluyor.Aradaki farkın gerek yemek olarak gerekse ücret olarak işçinin cebine girmesi gerektiği halde böyle birşeyin olmaması bir hak kaybı değilmidir?.
İşveren her ne kadar kanunen mecbur değilse de,gerek piyasanın gerek yargının yemek ve servis konusunu hak kabul ederek uygulama yürüttüğü oturmuş bir yapı var.
Bu açıdan bakarsak,
Ramazanda oluşan bu mağduriyetin standart tazminat hesabından ayrı olarak, ayrıca değerlendirilip çalışana verilmesi gereken bir hak olması gerekir.Zamanında alınamamış bir hakkın mahkemede isteniyor olmasından daha doğal ne olabilir ki.Tıpkı son maaşımın halen içerde olması yada diğer alacaklarım gibi..
Diğer açıdan bakarsak ,aksi bir durum olmadıkça yargı zaten genellikle çalışanların en iyi şartlarda haklarını alabilmesi için elinden geleni yapıyorken,hak olduğu bile tartışılabilecek bir konudaki böyle bir talebin isteniyor olması ne kadar etik olur.Varsın oda eksik kalıversin.)
Merhaba musatafa bey ben iki ay önce 3600 günden emekli olabilirsiniz yazısı aldım ihtar çekip işi bıraktım tazminat yatttı fakat yemeği iş yerinde aşçı hazırlayıp biz yani bütün personel yer yemek parasını Mahkeme yoluyla alabilirmiyim 6 sene çalıştım ne kadar alırım teşekkürler
İsa bey, kıdem tazminatına bu yemeğin karşılığı ücret eklenmedi mi? O halde, dava açarak alabilirsiniz. Ama yemek bedeli günlük yaklaşık 10 TL olsa, çalışmış olduğunuz he yıl için ancak 300 TL civarında bir fark oluşturur.
MERHABA,kolay gelsin.bu ayın(şubat) 28 İNDE 3600 gün ve diğer şartları tamamlayarak kıdem tazminatını alıp istifa etmek istiyorum.işyerimizde bazı kişilere yol ve yemeği eklemişler bazılarına ise vermemişler.bana da yapılacak böyle bir durumda nasıl bir yol izlememi tavsiye edersiniz?onlara bununla ilgili hangi kanunu gösterebilirim?teşekkür ederim.iyi çalışmalar
giriş 23.06.2014 çıkış 28.02.2018 net 1700 brüt 2377
Merhaba. Bunun için her hangi bir kanun göstermenize gerek yok. Mülga 1475 sayılı İş Kanununun yürürlükte olan 14üncü maddesi yeterlidir.
tekrar teşekkür ederim.Az önce 170 de aynı konuyla ilgili şöyle bir cevap geldi: yemek ve yol sözleşmede yazılıysa kıdem tazminatına ilave edilir .Ben şimdi sözleşmede böyle bir şey olup olmadığını hatırlamıyorum.Sözleşmede yoksa bir sıkıntı olur mu?
Merhaba. Bunların iş sözleşmesinde yer alması gerekmez. Yanlış bilgi vermişler. Gerçekten de bu ödemeleri alıyorsanız, örneğin banka hesabınıza yatıyorsa, bu tek başına yeterlidir.
Günlük baz alınacak yemek bedeli tutarı 13,70 TL X (Ayda 22 gün çalışılan ve yemek verilen işyerinde)=301,40 TL Kıdem tazminatının hesaplanmasında esas alınan brüt ücrete eklenerek işlem yapılacak diye anlıyorum. Doğrumudur acaba. 2016 yılı için verilecek yemek tutarı=13,70 TL mıdır…
13,70 TL’yi tam olarak nasıl ve nereden bulduğunuzu öğrenebilir miyim?
Yav arkadaş işciyi 1300 tl ye her türlü pisliğe sürüyorsunuz görevi olmayan işler dahil yaptırıyorsunuz adamlar ekmek parası aile geçimi çoluk çocuğu için gıkını çıkarmadan çalışıyor dediğiniz her işi yapıyor siz burada yok bu haklar verilmemeli yok işcinin hakkı değil gibi laflar konuşuyorsunuz utanın kendinizden siz bir düşünün bakalım işciye görevi olmayan kanunen yapmak zorunda olmadığı ne kadar iş yaptırıyorsunuz günde o iş sözleşmelerinde işçinin 4 bir yandan kollarını bağlıyorsunuz sonra gelmiş burda 3 kuruşun hesabını yapıyorsunuz yazık ki ne yazık sizler ik personelleri masa başında güzel paralar karşılığında çalışın en ufak hakkınızı atlamayın işçinin servisini tartışın sonra size fabrikada bir gün çalışın deseler işi bırakıp gidersiniz tuzunuz kuru çünki
Sinan bey, yazıyı biraz daha dikkatli okumanızı beklerdim. Çünkü yazıda özetle, hem yemek bedelinin hem de servis bedelinin kıdem tazminatı hesabına dahil edilmesi gerektiği belirtiliyor. Bu yazıları yazarken işçinin ya da işverenin tarafında değilim. Amacım iki tarafa da ayrı ayrı bilgi sağlamaktır. Yine de siteminizi anlıyorum ama kimsenin hakkını yemediğim gibi insanlara yardımcı olmaya çalıştığımı da buradan belirtiyorum.
Mustafa bey yazdıklarım sizin için değil lütfen yanlış anlamayın yorumları okudum yorumlara ithafen yazdım bunları inanın insanlar o kadar zor ağır şarlarda o kadar düşük ücretlere çalışıyorlarki eminim sizde muhakkak duyuyorsunuzdur ama aşşağıdaki yorumlara lütfen bakın ne kadar sağlıklı düşünceler bunlar ki zaten günümüzde çoğu işveren çalışan işçilerin ücretlerine yol ücretlerini de dahil ederek asgari ücretten gösteriyorlar yani demek istediğim bu insanlar işlerine yürüyerek mi gitsin gelsin yada akşama kadar aç mı çalışşsın ve çoğu işyerinde patron kesimi işçinin böyle küçük haklarında değildirler düşünmeyi bırakın akıllarına bile gelmez memleketimizde o kadar çok kraldan fazla kralcı varki olan yine garibana oluyor
ancak iş kanununda işçiye yemek ve servis sağlanır hükmü yoktur ki, bu pek çok avrupa birliği ülkesinde de böyledir. İşveren dilediği taktirde yemek ve servis hizmeti vermeyebilir.
bu durumda en mantıklısı bu hizmetleri ortadan kaldırmak..
Doğrudur, İş Kanununda böyle bir hüküm olmamasına rağmen bu hizmetlerin sağlanması işçi açısından kazanılmış hak gibi değerlendirilir. İşveren de zaten istemezse ne yemek vermek ne de servis sağlamak zorunda değildir.
Sayın müdürüm siz bu şekil yorumlar iseniz işveren çalışanına sağladığı imkanlar nedeniyle cezalandıriliyor yada eniyisi devlet memurlarında olduğu gibi örneğin öğretmen yada benzeri devlet çalışanlarına nasıl servis yada yemek imkanı vermiyorsa işverenlerde bu imkanları anlaşılan vermesi iyi niyetinin sömürülmesine sebep oluyor…. bu imkanları vermemek gerekki karşımıza problem olarak çıkmasın
Fatih bey size bu konuda katılmam ne yazık ki mümkün değil. İşçiye verilen yemek hizmetinin tıpkı bir maaş unsuru gibi kabul edilmesi normal karşılanmalı. Çünkü işçiler, iş seçerken işyerinin servis ya da yemek gibi imkanlarını da aynen maaş gibi göz önünde bulundurmaktadırlar. Bunu cezalandırmak gibi değil de işçinin emeği karşılığında ona verilen bir ödül gibi görmek bana göre daha doğru bir yaklaşım olur.