İstifa eden işçinin hakları

İstifa eden işçinin hakları, işten başka şekilde ayrılan ya da çıkarılan işçiye göre farklılık gösterecektir. Bunun nedeni, istifa etmenin İş Kanunu bakımından önemli birtakım sonuçlar doğurmasıdır. O halde birlikte bakalım: İstifa eden işçinin hakları nelerdir?

İstifa

İstifa denince akla işçinin işten kendi isteğiyle ayrılması gelir ki bu hem doğru hem de yanlış bir tanımlamadır.

Çünkü İş Kanunu bakımından istifa denince, işçinin yalnızca işten kendi isteğiyle ayrılması değil; aynı zamanda haklı fesih nedeni yokken işten ayrılması anlaşılmalıdır.

Bu konuda bir Yargıtay kararında şöyle denilmektedir: “İşçinin haklı bir nedene dayanmadan ve bildirim öneli tanımaksızın iş sözleşmesini feshi, istifa olarak değerlendirilmelidir” (7 Hukuk, 2014/6933 K.).

O halde işçinin istifa etmesi şöyle tanımlanabilir: İşçinin ortada haklı bir fesih nedeni yokken işi bırakmasıdır. Bu durumda şu soru gündeme gelmelidir: İşçinin haklı fesih sebepleri neler?

İşçi için haklı fesih sebepleri

İşçinin haklı fesih sebepleri İş Kanunu’nun 24’üncü maddesinde tek tek sayılmıştır ve burada sayılı hallerin var olması, işçiye haklı nedenle fesih yapma hakkı verir.

Bu durumda da işçi işten kendisi ayrılmaktadır; ancak bu ayrılış klasik anlamda bir istifa olarak değerlendirilmez ve işçinin hakları zayi olmaz.

Şu yazımda işçi için haklı fesih nedenlerini tek tek açıklamıştım: https://mustafabaysal.com/9-maddede-iscinin-hakli-nedenle-fesih-sebepleri/

İstifanın işçi bakımından sonuçları

İş Kanunu’nda yer alan haklardan işçi için belki de en önemlisi kıdem tazminatıdır. Kıdem tazminatının hangi şartlarda ödeneceğini yazdığım makaleme şuradan göz atabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/kidem-tazminati-alma-sartlari/

Bu yazıdan da görebileceğiniz üzere, istifa eden bir işçinin kıdem tazminatı hak etmesi mümkün olmaz. Benzer şekilde, ihbar tazminatı da hak edilemeyecektir.

O halde istifanın işçi bakımından ilk ve en önemli sonucu, kıdem tazminatının yitirilmesi olacaktır. Diğer haklara ve kayıplara da göz atalım.

İstifa eden işçinin hakları ve kayıpları

İstifa eden bir işçi aşağıdaki haklarını yitirecektir:

• Kıdem tazminatı
• İhbar tazminatı
• İşe iade başvurusu yapma hakkı
• İşsizlik maaşı

İstifa eden işçinin halen devam edecek olan hakları ise şunlardır:

• Maaş başta olmak üzere her türlü ücret alacağı
• Fazla çalışma, genel tatil, hafta tatili vb. ücretleri
• Yıllık izin ücreti

İstifa eden işçinin yükümlülükleri ise şunlar olacaktır:

• İhbar süresini çalışma yükümlülüğü
• İhbar süresini çalışmak istemezse ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü

Görüleceği üzere istifa gibi basit bir kavramın bile İş Kanunu bakımından çok çeşitli sonuçları meydana gelmektedir.

Aniden işten ayrılma istifa mıdır?

İstifa denince, bunun illa yazılı ya da sözlü olması gerektiği düşünülebilir. Halbuki istifanın yazılı olması gerekmediği gibi sözlü bildirilmesi bile gerekmemektedir: https://mustafabaysal.com/sozlu-istifa-olur-mu/

İşçinin işverene haber vermeden işi bırakması da, eğer işçinin haklı fesih nedeni yoksa, istifa olarak değerlendirilecektir.

Bu tür aniden işten ayrılmaların bir sonucu da istifa eden işçinin yükümlülüklerinden birisi olan ihbar tazminatı ödemenin gerekmesidir ki; bunun neden gerektiğini şu yazımda izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/istifa-eden-isci-ihbar-tazminati-odemek-zorunda-mi/

Yargıtay kararlarında istifanın sonuçları

Aşağıdaki kararlar, konunun daha kolay anlaşılmasını sağlayacaktır:

“… İş sözleşmesinin istifa ile sona ermesi halinde, işçinin iş güvencesi hükümlerinden yararlanması mümkün olmadığı gibi, ihbar ve kıdem tazminatlarına da hak kazanamaz. İstifa durumunda işçinin işverene ihbar tazminatı ödemesi yükümü ortaya çıkabileceğinden, istifa türündeki belgelerin titizlikle ele alınması gerekir…” (7 Hukuk, 2013/12573 K.).

“… Maddi bu olgulara göre istifa dilekçesinin hile, tehdit veya ikrah yoluyla imzalatıldığı davacı tarafından ispat edilemediği gibi istifadan sonra emeklilik nedeniyle iş akdini feshettiği kıdem tazminatı talebi olduğuna yönelik işverene ihtarname göndermesi de sonuca etkili değildir. Sonuç olarak davacının istifa iradesine değer verilerek kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddine karar verilmesi gerekirken…” (9 Hukuk, 2017/17102 K.).

İstifa eden işçi tazminat alamaz mı?

Yukarıda yer alan bilgilere ek olarak, bazı özel durumlarda işçinin istifa etse bile kıdem tazminatına hak kazanması mümkündür.

Ancak üç halde mümkün olan bu özel durumu şu yazımda izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/istifa-eden-isci-kidem-tazminati-alabilir-mi/

SONUÇ

İstifa eden işçinin hakları tek başına bir anlam ifade etmez. Bilinmesi gereken; istifa eden işçinin hakları, yitirdikleri ve yükümlülükleridir.

Yazı içinde sıralandığı üzere; istifa eden bir işçi hem birtakım haklarını kaybedecek hem de bazı durumlarda yükümlülük altına girecektir.

Ancak istifa eden işçinin asla zayi olmayacak hakları da vardır ki; bunların neler olduğunu yukarıda belirttim.

İstifa eden işçinin hakları konusundan bağımsız olarak, önemli bir başka husus da istifanın niteliğini doğru bilmektir. İşçinin işten kendi isteğiyle ayrıldığı her durum istifa olarak görülmemelidir.

Sitemde istifa ile ilgili yazılan onlarca yazı bulunmakta olup sitenin arama bölümünde “istifa” araması yaparak tüm bu yazılara ulaşabilir ve birbirinden farklı birçok soruya cevap bulabilirsiniz.