İşçi İSG kurallarına uymazsa ne olur?

İşyerinde işçinin uyması gereken kurallar vardır. Bu kurallar bazen işyerinin kendi işleyişiyle ilgiliyken, bazen de kanun koyucunun uyulmasını zorunlu kıldığı kurallar olarak karşımıza çıkar. İşte iş sağlığı ve güvenliği (isg) kuralları da her işçinin ve işverenin uymakla mükellef olduğu kurallardandır. Peki, ama işçi işyerinde İSG kurallarına uymazsa ne olur?

İşçi işyerinde İSG kurallarına uymazsa ne olur?

İş sağlığı ve güvenliğine dair esaslar ve kurallar hem işçi hem de işveren için geçerlidir. Öyle ki; işçi ve işverenin birlikte riayet etmesi gereken İSG kuralları, taraflardan biri tarafından çiğnendiğinde, iş kazasından meslek hastalığına kadar önemli sonuçlar meydana gelebilir.

İşte işçinin işyerinde İSG kurallarına uymaması gibi bir seçenek, bu nedenle varit olamaz. Bunun aksi de geçerli olmakla beraber, bu yazımda konuyu işçinin İSG kurallarına uymaması noktasında ele alacağım.

İş sağlığı ve güvenliği

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu; kanunun ilk maddesinde de ifade ettiği üzere, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasını amaçlamaktadır.

Bu amaç doğrultusunda öncelikle 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ayrıca onlarca alt düzey mevzuatla çeşitli düzenlemeler yapılmış ve kurallar getirilmiştir.

Bu kurallara uymamanın işveren bakımından idari para cezasından adli cezalara kadar birçok sonucu varken; işçi bakımından ortaya çıkabilecek ana sonuç, fesih ile ilgili olacaktır.

İş Kanunu’nda fesih türleri

Daha önce de yazdığım gibi, İş Kanunu esasen iki fesih türü öngörür. Bunlardan biri haklı nedenle derhal fesih iken, diğeri bildirimli fesihtir:

Bkz: https://mustafabaysal.com/derhal-fesih-nedir/

Bkz: https://mustafabaysal.com/bildirimli-fesih-nedir/

Bildirimli fesihte; işçi ya da işveren iş akdini sona erdirmek istediğinde, bunu karşı tarafa belirli bir süre önceden bildirir ve yasal ihbar süresinin geçmesiyle birlikte iş akdi de sona erer.

Haklı nedenle derhal fesihte ise; adından da anlaşılacağı üzere, mevcut bir haklı neden dolayısıyla işçi ya da işveren iş akdini derhal ve anında sona erdirir.

Bu iki fesih türü arasında, sonuçları bakımından da önemli farklar bulunur. Haklı nedenle derhal fesih yapan bir işçi kıdem tazminatına hak kazanırken; işverenin haklı fesih yapması durumunda, işçi ne ihbar tazminatı ne de kıdem tazminatı alabilecektir.

İşverenin haklı fesih sebepleri

Madem yazımızın konusu, işçinin İSG kurallarına uymaması, o halde öncelikle işverenin haklı fesih sebeplerini bilmek gerekir: https://mustafabaysal.com/9-maddede-iscinin-hakli-nedenle-fesih-sebepleri/

Hemen yukarıdaki yazımda tüm ayrıntısıyla izah ettiğim için, işverenin haklı fesih sebeplerini bir de buraya yazmaya gerek görmüyorum.

Ancak konumuzla doğrudan ilgili olduğu için; İş Kanunu’nun, işverenin haklı fesih hakkını düzenleyen 25’inci maddesinin II-ı maddesini aşağıya eklemek istiyorum:

“… İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması…”

Yukarıdaki maddede de göreceğiniz üzere, işçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, net bir şekilde işveren için bir haklı fesih sebebi olarak belirlenmiştir.

İşyerinde İSG kurallarına uymayan işçi tazminatsız çıkarılır

İşte tam da yukarıdaki açık hüküm nedeniyle, İSG kurallarına uymayan bir işçi, işveren tarafından derhal ve tazminat ödemeksizin işten çıkarılabilecektir.

İSG nedeniyle fesih ile ilgili Yargıtay kararları

Gerçekten de aşağıdaki Yargıtay kararlarından da görüleceği üzere, işyerinde İSG kurallarına uymayan işçinin tazminatsız işten çıkarılması mümkündür:

“… Dosya içeriğine göre tanık beyanları, dosyada alınan bilirkişi raporlarından, davalı işyerinde taşıma işlerinde forklift kullanıldığı, bunun için işverence davacıya kullanımına ilişkin eğitimin aldırıldığı, 09.01.2015 tarihli …. verilerek davacının forklift kullanma esnasındaki tehlikeleri bertaraf edebilmek için ürün taşıma ve kaldırmanın standart yönetmeliği hakkında bilgilendirildiği, koruyucu donanımların davacıya temin edildiği, buna rağmen davacının forklifti kullanırken forkliftin taşıyabileceğinden fazla yük yüklediği, istifleme biçimine dikkat etmediği, çalışma alanının güvenliği için gerekli tedbirleri almadığı, baret takmadığı anlaşılmıştır. Davacı iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldığı eğitime uygun davranmayarak forkliftin devrilmesine neden olmuş, kendisinin, çalışanların ve müşterilerin can güvenliğini tehlikeye düşürmüştür. Davacının savunmasından da bu husus anlaşılmaktadır. Davalı işveren tarafından davacının iş sözleşmesi İş Kanununun 25/II-(ı) maddesi uyarınca süresi içinde derhal sona erdirilmiştir.

Kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşüren davacının iş akdinin işveren tarafından 4857 sayılı Kanunun’un 25/II- ı maddesine göre feshinin yasaya uygun olduğu, bu nedenle davalının iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğinin kabulü…” (9 Hukuk, 2018/1120 K.).

Bir başka karar ise şöyledir:

“… Davacı işçinin uyarılara rağmen her hangi bir sağlık raporu sunmadığı ve çelik uçlu ayakkabıyı almamakta ısrar ettiği, iş güvenliği için gerekli çelik uçlu ayakkabıyı ısrarla teslim almayan ve giymeyen davacının iş güvenliği kapsamında kendi can güvenliğini ve buna bağlı olarak iş güvenliğini tehlikeye düşürdüğü, bu davranışında ısrarlı olduğu, ” Kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşüren ” davacının iş akdinin işveren tarafından 4857 sayılı Yasa’ nın 25/II- ı maddesine göre feshinin yasaya uygun olduğu, davacının davranışlarının temadi etmesi karşısında İş Kanunu’ nun 26. maddesindeki altı iş günlük hak düşürücü sürenin söz konusu olmayacağı anlaşıldığından, davacının kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı taleplerinin reddi gerekirken…” (9 Hukuk, 2017/13712 K.).

SONUÇ

İşçi işyerinde İSG kurallarına uymazsa ne olur? Evet, bu işçi İş Kanunu’nun 25/II-ı maddesi gereğince derhal ve tazminatsız işten çıkarılabilir.

Bu nedenle işçilerin, uymakla mükellef oldukları iş sağlığı ve güvenliği kurallarına dikkat etmeleri büyük önem arz eder. Bu mükellefiyet yalnızca kıdem tazminatını yitirmemek için değildir; ayrıca ve daha önemlisi, kendi hayatını ve sağlığını korumak için de İSG önlemlerine riayet etmek gerekir.

Fakat şunu da özellikle vurgulamak gerekir ki; iş sağlığı ve güvenliği sadece işçinin sorumluluğunda değildir ve işveren de İSG tedbirlerini eksiksiz almak zorundadır.

Hele ki; İSG tedbirlerini almayan bir işverenin, işçisinin İSG kurallarına uymadığı gerekçesiyle onu işten çıkarması gerçekçi olmayacaktır.

Yine de işverenin İSG tutumundan bağımsız olarak, işçilere İSG kurallarına mutlaka uymaları gerektiğini ve uymadıkları takdirde tazminat yitirmekten iş kazası geçirmeye kadar birçok olumsuz sonuçla karşılaşabileceklerini hatırlatmak isterim.

İşçinin İSG kurallarına uymaması ile ilgili sık sorulan sorular: