Çalışma hayatında yaşanan en büyük sorunlardan birisi, çalışırken yapılmayan sigortalara, özellikle emeklilik dönemi yaklaştıkça ihtiyaç duyulmasıdır. Bu durumda akıllara hemen bazı sorular gelir: İşveren SGK’ya bildirimde bulunup geriye dönük sigorta girişi yapabilir mi?
Ya da çalışan nasıl geriye dönük borçlanma yaparak prim gün sayısını artırabilir? Geriye dönük sigorta ve borçlanma işlemleri nasıl yapılır?
Sigorta prim sayısının önemi
Sigorta prim sayısı, emekliliğe esas verilerden birisidir. Ülkemiz uygulamasında emeklilik için genelde 3 şartın sağlanması gerekir. Bunlar; yaş, sigortalılık süresi ve prim gün sayısıdır. Hal böyle olunca bazen yaşını dolduran ya da sigortalılık süresini sağlayan bir çalışan, prim sayısı yeterli olduğu için emekli olmayabilmektedir.
Bu yazıda iki farkı senaryoya göre sonuçları ortaya koyacağız. İlkinde; işçisinin sigortasını yapmadan onu çalıştıran işverenin, seneler sonra SGK’ya başvurarak bu sigorta primlerini yatırıp yatıramayacağına bakacağız. Böylece, işçinin prim sayısını artırması mümkün olur mu?
İkinci senaryoda ise, prim gün sayısı eksik olan çalışanın, hangi haklardan faydalanarak geriye dönük borçlanma yapabileceğine göz atacağız. Bu senaryoda, SGK’nın tanıdığı haktan yararlanan çalışan, Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeme yaparak, geriye dönük prim gün sayısını artırabilmektedir.
Geriye dönük işe giriş bildirgesi nasıl verilir?
Diyelim ki işçi, işyerinde sigortasız olarak 6 ay çalıştı ve işten ayrıldı. Aradan 2 sene geçti ve işveren işçisine haksızlık yaptığını anladı. Böylece SGK’ya bir beyanda bulunarak işçinin 6 aylık bu sigorta primini yatırmak istiyor. Bu mümkün müdür?
“Neden olmasın?” dediğinizi duyar gibiyim. Öyle ya, işçi zaten mağdur olmuş ve bu mağduriyetinin giderilmesi mümkün. SGK üstelik prim tahsilatı da yapacağı böyle bir beyanı neden kabul etmesin?
Geriye dönük sigorta primi ödenebilir mi?
Peki ama, böyle bir süreci art niyetli olarak kullanabilecek kişilerin olduğunu düşündünüz mü? Prim gün sayısının dolmasına sadece 360 günü kalan ve bu süreyi beklemek istemeyen bir işçinin, bir işverenden rica ederek beyanda bulunmasını istemesi de elbette mümkün.
Yukarıdaki kanaatte olan SGK da bu konuda tedbirini almış durumdadır ve işverenin yıllar öncesine dayanan bu tür beyanlarını dikkate almamaktadır.
Sigortasız çalışan işçi ne yapabilir?
Yukarıdakine benzer sıkıntı yaşayan bir işçinin yapabileceği tek şey, hizmet tespit davası açmak ve bildirilmemiş sigorta primlerinin bildirilmesini sağlamaktır. Ancak bu dava da bazı özelliklere sahiptir ve her zaman açılamamaktadır.
Bazı hallerde devreye 5 yıllık hak düşürücü süre girer ve davanın açılması mümkün olmaz. Ama dava açılabilirse ve kazanılırsa, çalışanın hem sigorta prim sayısı artar hem de bazı durumlarda, sigorta ilk giriş tarihi geriye doğru gidebilir.
Hizmet tespit davasının nasıl açılabileceğini daha önce açıklamıştık: https://mustafabaysal.com/sigorta-hizmet-tespit-davasinda-hak-dusurucu-sureler/
Geriye dönük sigorta borçlanması yolları
Sigorta prim gün sayısını artırmak isteyen bir çalışan için, yukarıda belirttiğimiz hizmet tespit davası dışında başvurulabilecek bir diğer yol da geriye dönük borçlanmadır.
Ancak bu borçlanma sadece 3 alanda yapılabilmektedir ve ağır şartlara sahiptir. Bu alanlar; askerlik nedeniyle borçlanma, yurtdışı hizmet borçlanması ve doğum borçlanmasıdır.
Bu üç borçlanma türüne ilişkin esasları daha önce yazmıştık. Sadece kadınlara yönelik bir hak olan doğum borçlanmasının şartlarını buradan görüntüleyebilirsiniz: https://mustafabaysal.com/dogum-borclanmasi-nedir-ve-sartlari-nelerdir/
Sadece erkeklere tanınan bir hak olan askerlik borçlanması hakkında bilgi sahibi olmak için bu yazıya göz atabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/askerlik-borclanmasi-nedir-ve-nasil-yapilir/
Hem erkek hem de kadın çalışanlar için geriye dönük prim ödeme imkânı sağlayan yurtdışı borçlanmasını açıkladığımız yazıya ise buradan ulaşabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/yurtdisi-hizmet-borclanmasi-hakkinda-her-sey/
Hizmet ihyası ile geriye dönük sigorta kazanılması
Geriye dönük sigorta primi kazanmanın dava ve hizmet borçlanması dışında üçüncü ve son yolu da hizmet ihyasıdır.
İstisnai bir uygulama olan hizmet ihyası ile; toptan ödeme şeklinde ödenen primleri geri alan kişinin bunları tekrar ödeyerek hizmetlerini ihya etmesi mümkündür. Benzer şekilde; bazen de prim borcunu ödemediği için bağ-kur’lunun hizmeti silinmektedir ve çıkarılan bir kanunla bu primleri ödeyerek hizmetini canlandırılması mümkün kılınmaktadır.
SONUÇ
Emeklilik için hesaplar yapıyorsanız ve prim gününüzün eksik olduğunu görüyorsanız, prim gün sayınızı artırmak istemeniz normaldir. Ancak bu hiç de kolay değildir.
Bir işveren tarafından yıllar önce sigortasız çalıştırılmış olsanız ya da sigortanız yıllarca eksik bildirilmiş olsa ve işverenle görüşüp onu ikna etseniz bile, işverenin geriye dönük sigortanızı bildirmesi mümkün değildir.
Bu tür beyanları SGK kabul etmemektedir. Sigortasız çalıştırıldığınız bu dönemlerin prim olarak eklenmesi için tek yol, hizmet tespit davası açmanızdır.
Dava dışında, geçmişe dönük sigorta primi kazanmanın ikinci yolu borçlanma yapmaktır. Fakat çalışan, dilediği zaman geriye dönük borçlanma yapma hakkına sahip değildir.
Bu tür borçlanma ancak askerlik, doğum ve yurtdışı çalışması nedeniyle yapılabilmektedir ve şartları tutan bir çalışan geriye dönük borçlanıp prim tutarlarını da ödediğinde, fazladan prim gün sayısı kazanabilmektedir.
Hangi sebeple olursa olsun, prim gününüz eksikse ve geriye dönük ödeme yaparak ya da bildirimde bulunarak artırma çabasındaysanız, kendinizi çok yormamanızı öneririm. Çünkü yukarıda da belirttiğim 3 hal dışında, ne yazık ki, geriye dönük prim kazanmak mümkün değildir.
Bu yazıyı okuyan ziyaretçimizin yaşı henüz genç ise ona şöyle bir nasihatte bulunmak isterim. İster siz talep etmiş olun, ister işveren zorlamış olsun; lütfen sigortasız çalışmayın. Bunun olumsuz sonuçlarını hemen hissetmeseniz bile, çalışmaktan yorulduğunuz ve emekli olmayı düşüneceğiniz yaşlarda çok pişman olacağınızı ama geri dönüşün de çok zor olacağını hatırlatmak isterim.
1981 yılında çalışılan iş yerinde sigorta bilgileri yanlış girildiği için 1 sene başka birinin sigortası yatırıllmış baba ismini hatalı girdikleri için şimdi avukat tutmadan dava açılır mı açılırsa kazanma imkanı nedir? elimizde dökümanalrımız o zaman yazılmış dilekçe ve sgk dan gelen red cevapları ve sigorta sicil numarası vs mevcut fakat iş yeri kapanmış durumda 1 senemizi nasıl kurtarabiliriz yardımcı olusanız çok seviriniz.
Merhaba. Evrak vb. görmeden yorum yapmamız doğru olmaz. Bir avukatla görüşerek bilgi almanızı öneririm.
Merhaba 1999 haziran ayında iş başı yaptım ama 18/01 /2000 de ilk işe giriş tarihi göstermişler 2002 de pirim yatmaya başlamış bunu geriye dönük duzeltile bilirmi. Aynı işyerinde çalışmaya devam ediyorum yardımcı olurmusunuz
Merhaba. Şu yazıdan bilgi alabilirsiniz: mustafabaysal.com/sigorta-hizmet-tespit-davasinda-hak-dusurucu-sureler
Merhaba 6 ay evvel ise girdim icralik borclarim sebebiyle sgorta yaptiramadim 7inci ayda sgortam başladı ve arkadaşım g3cmise dönük sigortam olmadığı için beni şikayet edecekmiş ne yapmalıyım kanunen ne yapabilirim
Merhaba. Sizi nereye şikayet edecekmiş?
kolay gelsin
benim haziran 1999 tarihinde inşaatta çalıştım 4 5 ay kadar bunu inşaat sigortası olarak gösterildi ve diğer yılın yani ocak 2000 tarihi olarak ödendi bu durum yüzünden hem sanırım 65 yaşında emekli olacağım bunu geriye dönük düzeltme yapmak istememde kanıt bulamıyorum hiçbir şekilde sadece ev alımı olarak bir fatura var oda sanırım geçerli değil acaba muhasebeci zaman aşımı diyor iş yeri sahibi dosya elimde yok diyor ben bunu nasıl kanıtlarım dava dediler ama 2000 de başka bir ildeyim ve başka bir firma ile çalışıyorum bunu il dışında olduğumu mu göstermem gerek o dönemde çalışanları gösterdim fakat sgk kanıt olmadan düzeltme yapılamaz yada dava açığ itiraz ederek kanıt dedi işin içinden çıkamıyorum o dönemde göz kontrolü için doktorada başvurdum fakat nasıl kanıtlayacağım elimde evrak yok işyeri sahibindede yok düzeltme istesemde düzeltmiyecekmiyim 1999 haziranda 1 gün bile ödesene 57 emeklilik şimdi 2000 ocak gösterince 65 emeklilik ne yapmam lazım evrak yok ise kanıtım yok dava açsam elimde patlar sanırım yardımcı olursanız sevinirim teşekkürler
Merhaba. Dava açmadan önce emin olmaya çalıştığınızı anlıyorum. Ama kimse size kesin bir cevap veremez. Şu yazıda açıkça yazdık, lütfen bakın. Yazıdaki özel şartı taşımıyorsanız, zaten 5 yıllık hak düşürücü süre dolmuş demektir ve bir hak elde etmeniz mümkün olmaz: mustafabaysal.com/sigorta-hizmet-tespit-davasinda-hak-dusurucu-sureler
İyi günler ben sigortasız olarak bir işyerinde çalışıyordum iş kazası geçirdim ve sigortasızdım hastanede de sigortamın olmadığıda görülüyordu 18 eylül günü kaza geçirdim ama iş yerim kazadan 2 gün sonra sigortamı yapmış ama 14 eylüle sigortalı olarak göstermiş geriye dönük yapmışlar yardımcı olabilir misiniz?
Merhaba. Tam olarak hangi konuda bilgi istediğinizi anlayamadım.
iş yerim geriye dönük sigorta yapmış kaza anında kendilerini korumak için yapmışlar iş kazası davamda koz olarak kullanacaktım bunu nasıl ortaya çıkarabilirim?
Merhaba geriye dönüklük en fazla kaç ay SGK girişi yapabilir
Selam. Amcam oğlu bir hafta önce vefat etti. Eşinin ölüm aylığı alması icin sgk ya gittik. Sgk da ölüm aylığı icin bağ-kur dan sonra sigorta girişi olması gerekir dedi. Acaba ne yapmak lazım bilgilendirirseniz sevinirim
Başınız sağ olsun; ancak böyle konularda en doğru bilgiyi yine SGK’dan alabilirsiniz. Buradan yapılacak her yorum farazi olacaktır.
Ben hasan çelik 1988 de diyelerde işe başladım iş veren çıraklık okuluna gönderdi ssk girişim 1988 ama ilk prim 1995 te yatmış ben geriye dönük sadece skk giriş 1988 e çekebilirmiyim iş vereni mahkemeye versem veya nasıl bir yol izlemem lazım prim istemiyorum ssk girişi öne çekebilirmiyim
Merhaba, hizmet tespit davası açmalısınız. O tarihlerde çalıştığınızı kanıtlarsanız elbet ki ssk girişiniz mahkeme kararı ile düzeltilir ve hak kaybınız ortadan kalkar. (Kanıtlama önemli)