Aynı eyleme karışan işçilerden birinin işten çıkarılmaması

Aynı fiili işleyen işçilerden birisi işten çıkarılmazsa

Çalışma hayatında işçinin bazı eylemlerinin sonucu, onun derhal ve tazminat ödemeksizin işten çıkarılmasıdır. İş Kanununun 25inci maddesinde sayılı bu eylemler bazen birden fazla işçi tarafından aynı anda işlenmektedir. Örneğin bir kavgaya birden fazla işçi karışmakta ya da işverenin malına birden fazla işçi zarar vermektedir. Peki ama işveren bu işçiler arasında ayrım yapar ve hepsini işten çıkarmazsa ne olur?

İşverenin haklı nedenle fesih hakkı

İş Kanununun 25inci maddesinde tek tek sayılan hallerden birisinin meydana gelmesi halinde işveren işçisini tazminat ödemeksizin işten çıkarabilmektedir. Ancak buradaki haller dışında işçisinin çıkarmak isteyen işveren; feshi işlemini 18inci maddeye göre yapmalı ve işçiye ihbar süresini kullandırırken kıdem tazminatını da ödemelidir.

Birden çok işçinin aynı fiili işlemesi

Olayı netleştirmek adına örneklerle açıklamak istiyorum. Yazının başında da belirttiğim üzere kavga eden işçiler, birlikte mala zarar veren işçiler, birlikte hırsızlık yapan işçiler ya da birlikte iş güvenliğini tehlikeye düşüren işçiler gibi örnekler artırılabilir. Bunların ortak özelliği, haklı nedenle feshe konu olan fiili işleyen birden fazla işçinin var olmasıdır.

İşveren birini çıkarırken diğerini çıkarmazsa

İşverenin böyle bir durumda işçiler arasında ayrım yapmaması ve aynı sonucun tüm işçiler için meydana gelmesi beklenir. Örneğin işyerinde yumruk yumruğa kavga eden iki işçiden birisine uyarı verilirken diğerinin işten çıkarılması doğru değildir. Ancak böyle bir uygulamanın olması durumunda, sonuçları neler olacaktır?

Haklı nedenle fesih imkânı ortadan kalkar

Eğer işçilerin davranışı, işverene 25inci madde kapsamında derhal fesih hakkı veriyorsa ve işveren bu işçilerden birisini işten derhal ve tazminatsız olarak çıkarırken diğerini/diğerlerini çıkarmıyorsa, işten çıkarılan işçinin derhal dava açması gerekir. Benzer bir davada Yargıtay şöyle bir karar vermiştir:

“Somut olayda, davalı üniversiteye ait kreşte en son aşçı olarak çalışan davacı işçinin iş sözleşmesinin, dava dışı bir şirket tarafından kreşe  tarama amaçlı olarak  getirilen diş fırçalarının dağıtımı sırasında  eksik olduğunun anlaşılması üzerine, kamera kayıtlarının incelenmesi ve  kayıtlarda davacıyla birlikte başka iki çalışanın  diş fırçalarından birkaç adet aldığının  tespit edilmesi sebebiyle  feshedildiği anlaşılmaktadır.  Her ne kadar mahkemece,  diğer iki çalışanın iş sözleşmesinin feshedilmediği, birinin yer değiştirme cezası aldığı, diğeri hakkında ise herhangi bir işlem yapılmadığı ve bu şekilde işverence eşit işlem borcuna aykırı davranıldığı gerekçesiyle davacının işe iadesine karar verilmişse de; işverenin eşit davranma borcuna aykırı davranışının  haklı feshi ortadan kaldırmakla birlikte geçerli feshi ortadan kaldırmayacağı göz önünde bulundurulmamıştır. Bu durumda; davacının iş sözleşmesinin işverence geçerli sebeple feshedildiği kabul edilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.” (22 Hukuk, 01.03.2016, 2016/3404 E.)

Bu karardan da görüleceği üzere; işveren işçiler arasında böyle bir ayrım yaptığı için fesih usulü 25inci madde yerine 18inci madde olarak değerlendirilmekte ve işçiye kıdem ve ihbar tazminatının ödenmesi gerekmektedir.

SONUÇ

Kendisi ile aynı fiili işleyen diğer işçi ya da işçiler çalışmaya devam ettiği halde, kendisi 25inci madde kapsamında derhal ve tazminatsız olarak işten çıkarılan işçi en kısa sürede dava açmalıdır. Çünkü işveren, işçiler arasında eşit davranma ilkesini ihlal etmiştir.

Bunun sonucunda ise Yargıtay; işçinin fiili normalde tazminatsız çıkış için haklı bir gerekçe olsa da, işveren eşit davranma ilkesine aykırı hareket ettiğinden fesih usulünü değiştirmekte ve işçiye kıdem ve ihbar tazminatlarının ödenmesini istemektedir.

Böyle bir durumla karşılaşmak istemeyen işverenlerin de bu hususta dikkatli olmaları ve aynı eylemi işleyen işçilerine eşit muamelede bulunmaları gerekmektedir.