İnternette onlarca aydınlatma metni örneği olduğunu biliyorum ve belki siz de bir aydınlatma metni örneği bulup kullanmak için buradasınız. Durun, hemen gitmeyin; size klasik bir aydınlatma metni örneği vermeyeceğim, bunun yerine balık tutmayı öğretmeyi planlıyorum. Peki ama nasıl?
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu
2016 yılında hayatımıza giren 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu birçok şeyi değiştirdi. Bu değişikliklerin başında da hem veri sorumluları hem de ilgili kişiler olarak, kişisel veri kavramına olan bakış açımız geliyor.
Kişisel verilere artık daha dikkatli bakıyoruz ve kanunun istediği uyum sürecini tamamlamaya gayret ediyoruz. İşte bu uyum sürecinin bir parçası da aydınlatma yükümlülüğüdür.
Aydınlatma yükümlülüğü nedir?
Aydınlatma yükümlülüğü, ilgili kişinin bilgilendirilmesiyle yerine getirilir. İlgili kişinin bilgilendirilmesi ise, onun kişisel verisini işlemeden önce açık rızasının alınması aşamasına henüz gelmeden yerine getirilmelidir.
Böylece kişisel verisi işlenecek olan kişi, kanunun öngördüğü bazı konulara bilgi sahibi olmuş olur.
Aydınlatma metninde olması gereken bilgiler
Bir aydınlatma metninde hangi bilgilerin yer alması gerektiği, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nunda tek tek sayılmıştır. Buna göre bir aydınlatma metninde aşağıdaki bilgilerin mutlaka yer alması gerekir:
- Veri sorumlusunun ve varsa temsilcisinin kimliği,
- Veri işleme amacı, işlenen verilerin kimlere ve hangi amaçla aktarılabileceği
- Veri toplamanın yöntemi ve hukuki sebebi
Ayrıca aydınlatma metinlerinde, aşağıda sayılan ilgili kişi haklarına da yer verilir. İlgili kişinin hakları şunlardır:
- Kişisel veri işlenip işlenmediğini öğrenme
- Kişisel verileri işlenmişse buna ilişkin bilgi talep etme
- Kişisel verilerin işlenme amacını ve bunların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını öğrenme
- Yurt içinde veya yurt dışında kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişileri bilme
- Kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması halinde bunların düzeltilmesini isteme
- Şartları oluştuğunda kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesini isteme
- Kişisel verilerindeki düzeltme, silme ya da yok edilme işlemlerinin, kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişilere bildirilmesini isteme
- İşlenen verilerin münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla analiz edilmesi suretiyle kişinin kendisi aleyhine bir sonucun ortaya çıkmasına itiraz etme
- Kişisel verilerin kanuna aykırı olarak işlenmesi sebebiyle zarara uğraması halinde zararın giderilmesini talep etme
Aydınlatma metni nasıl olmalı?
O halde aydınlatma metninde yer alması gereken bilgiler çok nettir. Ancak aydınlatma metniyle ilgili birçoklarının gözden kaçırdığı esas husus, aydınlatma metninin genel hükümler içermemesi gerektiğidir.
Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından verilen şu karar tam da bu duruma yöneliktir: https://kvkk.gov.tr/Icerik/6849/2020-766
Karar incelendiğinde görülecektir ki; Kurul, aydınlatma metni olan bir veri sorumlusuna cezai işlem uygulamıştır.
Bunun sebebi aydınlatma metninin genel ifadeler içermesi ve işlenen verilere özel olarak hazırlanmamasıdır.
Aydınlatma metni faaliyet bazlı hazırlanmalı
Bir aydınlatma metni hazırlarken sorulması gereken ilk soru şu olmalıdır: Bu aydınlatma metni, hangi kişisel verilerin işlenmesi nedeniyle hazırlanıyor?
Öyleyse örneğin bir bankanın aydınlatma metni; kredi kartı formu doldurulacaksa farklı, banka hesabı açılacaksa farklı veya kredi notu öğrenilecekse farklı olmalıdır.
Ya da en azından birbirine uzak sayılabilecek her bir faaliyet ya da süreç için, bu faaliyetlere veya süreçlere özel aydınlatma metinleri hazırlanmalıdır.
Aydınlatma metni örneği
Eğer illa bir aydınlatma metni örneği görmek ve hatta kullanmak istiyorsanız, bu web sitesinin aydınlatma metni işinizi fazlasıyla görecektir.
Çünkü aydınlatma metnimizde, kanunun olmasını istediği tüm unsurlar mevcuttur. Ancak bu aydınlatma metnini olduğu gibi kullanmak yerine, gerçekten de hangi kişisel verileri işleyecekseniz, o verilere özel hükümleri metne yerleştirmeniz gerekir.
Örnek aydınlatma metnini şuradan görebilirsiniz: https://mustafabaysal.com/aydinlatma-metni/
SONUÇ
Lütfen internette bulduğunuz herhangi bir aydınlatma metni örneğini alıp olduğu gibi kullanmayın. Bunu yapmanız sizi görünürde kurtarsa da aslında hukuken bir anlamı olmayacaktır.
Çünkü bir aydınlatma metninin her şeyden önce; veri işleme amacını, işlenen verilerin kimlere ve hangi amaçla aktarılabileceğini, hukuki sebebini ve veri toplama yöntemini içermesi gerekir.
Bir araba satış firması ile internet sitesinin aynı kişisel verileri işlemesini beklemek ne kadar mantıksız ise, bunların aynı aydınlatma metinlerine sahip olmaları da bir o kadar mantıksız olacaktır.
Evet, sitemizdeki aydınlatma metni sizin için iyi bir örnek olabilir ve bunu esas da alabilirsiniz. Ama faaliyet/süreç bazlı çalışma yapmazsanız ve kişisel veri odaklı bir aydınlatma metni hazırlamazsanız, hazırlayacağınız metin aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmenizi sağlamayacaktır.
Benzer bir konu olan katmanlı aydınlatma hakkında yazdığım yazıya göz atmak isterseniz, şuraya bakabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/katmanli-aydinlatma-kvkk/
